ایسنا/بوشهر انگار همین دیروز بود که سایه‌ی کرونا، آخرین روزهای شیرین زمستانی‌مان را با نفس‌های نامبارک خود تلخ کرد. با یک چشم به هم زدن و نزدیک شدن به دو سالگی کرونا، دومین یلدای کرونایی‌مان از راه رسید.

 حال "شب چله" یا "شب یلدا" را با تمام شدن فصل خزان که طولانی‌ترین شب سال هم هست، با برپایی جشنی سپری می‌کنیم.

شب یلدا از جمله دوست داشتنی‌ترین و خاطره انگیزترین مراسم‌های ایرانی است، خاطره‌هایی که با قصه‌گویی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها توی این شب‌های سرد و طولانی عجین شده است. قصه‌هایی که گرمی بخش دورهمی‌های شب چله تا اولین چشمک زنِ خورشیدِ زمستانی هستند.

"شب یلدا" و "قصه‌گویی" با ترویج فرهنگ صمیمیت و پند و اندرزهای اخلاقی، دو یار جدانشدنی هم از قدیم الایام تا الان هستند تا جایی که یلدا نماد قصه گویی ایرانی است. قصه گویی از فرهنگ‌های ناب و به‌یاد ماندنی ایرانی‌ها از دیرباز تاکنون بوده که مفاهیم تربیتی بسیاری را در خود جای داده و همواره پایِ ثابتِ محافل پر شوری چون "شب یلدا" بوده است. در این خصوص با دو نفر از فعالین حوزه کتاب، هم صحبت شدم تا اندکی از اهمیت قصه گویی در شب یلدا برایمان بگویند.

فلسفه "شب یلدا" سادگی است

محمد حیدری، فعال حوزه کتاب معتقد است قصه‌گویی یکی از اساسی‌ترین بخش‌های دورهمی جامعه ایرانی بوده است. او می‌گوید: هرچند امروزه قصه و قصه‌گویی در محافل مختلف رنگ باخته است؛ اما همزمانی روز قصه و قصه‌گویی با "شب یلدا" ماهیتِ در کنار هم بودن و جمع‌های صمیمی را با وجود زرق و برق‌های دنیای امروز، همچنان حفظ کرده است.

محمد حیدری با اشاره به تغییر سبک زندگی مردم در برپایی "شب یلدا" و روز "قصه‌گویی" ادامه می‌دهد: برپایی شب یلدا بسیار پسندیده است؛ ولی شیوه نکوداشت آن نیز مهم است. در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که شب یلدا بهانه‌ای برای برپایی جشن‌های پر زرق و برق، اسراف، آلبوم‌های عکس‌ آتلیه‌ای، لباس‌ها و دکورهای گران‌قیمت شده است؛ در صورتی که فلسفه "شب یلدا" سادگی، دور هم بودن و قصه خوانی است.

حیدری اشرافی‌گری و چشم و هم چشمی‌ها را عامل فاصله گرفتن از اصل شب یلدا می‌داند تا جایی که دیده می‌شود خانواده‌ها چند صد هزار تومان برای خرید شاهنامه لاکچری هزینه کنند. حیدری برای تقابل با فرهنگ غلط و اثرگذاری صحیح در روز "قصه‌گویی" و "شب یلدا"، به تمرکز دقیق بر روی فرهنگ و هنر اصیل ایرانی و تولید آثار بیشتر در زمینه‌هایی از جمله قصه گویی اشاره می‌کند.

این فعال حوزه کتاب در آخر برای دور نشدن از فضای قصه خوانی در "شب یلدا" ضمن اشاره به خواندن حکایات انسانی و عرفانی شاهنامه و سعدی، کتاب 《قیدار》 امیرخانی را پیشنهاد و عنوان کرد: کتاب قیدار با فضاسازی دهه‌ی ۵۰، روحیه مروت، مردانگی و پهلوانی را در داستان مجسم می‌کند.

شیرین کننده‌های زندگی

در ادامه در گفتگو با سید عباس حسینی مقدم، این فعال حوزه کتاب بر این باور است که قصه‌ها شیرین کننده‌های زندگی هستند. در دنیایی که رسانه‌ها از همه طرف انسان را احاطه کرده اند، هیچ کدام تاکنون نتوانسته‌اند جایگزین قصه‌ها شوند. وی اظهار می‌کند: تاثیرگذاری قصه‌ها منجر شده که خدا هم در قرآن با زبان قصه با انسان صحبت کند و از این رو در دورهمی‌های قدیمی مثل شب یلدا قصه و قصه گویی رواج داشته است.

سید عباس حسینی مقدم قصه گویی در شب یلدا را از عوامل احیای فرهنگ ایرانی و پویایی خانواده‌ها دانسته و اضافه می‌کند: قصه خوانی در شب یلدا صمیمیت خانواده‌ها را دو چندان می‌کند. قصه، راوی زندگی انسان‌هاست. انسان‌ها با قصه خوانی و تاثیرپذیری از شخصیت‌های داستان با حقایق و تجربه‌های زندگی آنها آشنا می‌شوند.

حسینی مقدم ضمن اشاره به تقابل مدرنیته و سنت‌های ایرانی اسلامی، خواندن قصه‌هایی از گلستان، بوستان و عطار را کمک به یادآوری هویت اصیل کشورمان می‌داند و اضافه می‌کند: این قصه‌ها به دلیل پند و اندرز و حکمت‌های فراوان خود، یکی از مهم‌ترین ابزارهای تربیتی است.

پاسداشت قصه و قصه گویی به بهانه شب یلدا هرچند اندک؛ اما بسیار قابل تقدیر است. توجه ویژه خانواده‌ها به فرهنگ قصه خوانی و ترویج آن در بین نسل‌های جوان نه‌تنها گرمی بخش محافل و دورهمی‌های یلدایی است که منجر به احیای قصه‌گویی و تقویت قدرت فهم و بیان، پرورش خلاقیت، آموزش زبان، افزایش گنجینه واژگان کودکان و تاثیرپذیری از شخصیت‌های قصه و داستان می شود.